Sommige vaste planten hebben een enorme expansiedrift. Wil je niet dat een woekerplant de border overneemt, houd ze dan onder controle of plant ze binnen een wortelbegrenzer.

1 Lamiastrum galeobdolon ’Florentinum’ (bonte dovenetel)

Zoek je een bodembedekker voor een grote oppervlakte in de (half)schaduw, dan is deze bonte dovenetel – vroeger bekend als Lamiastrum galeobdolon ’Variegatum’ – wellicht een optie. Hij is vooral erg mooi onder bladverliezende heesters in een natuurlijk ogende tuin, waar de zilver gevlekte bladeren snel een fraai tapijt zullen vormen. Zoals veel bodembedekkers maakt hij bewortelde uitlopers. Om te voorkomen dat deze woekerplant je tuin overneemt, kun je deze uitlopers afsteken om hem binnen de perken te houden, maar je kunt ze ook elders in de tuin uitplanten. De gele lipbloemen in het voorjaar zijn erg decoratief en trekken veel bijen.

• Hoogte: 25 cm
• Standplaats: halfschaduw-schaduw
• Bloeitijd: mei-juni

2 Physalis alkekengi var. franchetii (lampionplant)

Wie kent ze niet, de vrolijke oranje lampionnetjes die in september-oktober bij de bloemist verkrijgbaar zijn als decoratie of voor in boeketten? Nog leuker dan ze bij de bloemist te kopen, is het om deze lampionnetjes uit eigen tuin te kunnen oogsten. Heb je een (achteraf)hoekje in de halfschaduw waar het niet al te netjes hoeft te zijn, plant er dan eens een lampionplant. De roomwitte, stervormige bloemen in het voorjaar stellen niet veel voor. Maar hieruit ontstaan de opgeblazen zaaddozen die eerst groen zijn en pas in september oranje kleuren.

• Hoogte: 80 cm
• Standplaats: halfschaduw
• Bloeitijd: mei-juni

3 Lysimachia punctata (puntwederik)

Voordat vaste planten in de jaren 80 meer in de belangstelling kwamen, was de puntwederik al in menige tuin te vinden. Want hij doet het op vrijwel elke grondsoort, is onverwoestbaar en breidt zich bovendien via worteluitlopers snel uit. Een plant waarvan je dus makkelijk een stukje af kunt steken om weg te geven. Gedijt het beste op voedzame, vochthoudende, doorlatende grond maar ook op arme grond. Deze rijkbloeiende woekerplant komt van oorsprong uit Oost- en Zuidoost-Europa en bijen zijn er dol op.

• Hoogte: 70 cm
• Standplaats: zon-halfschaduw
• Bloeitijd: juni-juli

4 Macleaya cordata ’Celadon Ruffles’ (pluimpapaver)

Met zijn grote, gelobde, blauwgrijs berijpte bladeren is pluimpapaver een indrukwekkende plant en al helemaal als hij eind van de zomer in bloei komt. De luchtige bloeipluimen zijn roomwit en bij ’Celadon Ruffles’ verkleuren deze naar oranjebruin naarmate de zaden rijpen (zie foto).

Deze krachtige groeier weet zich zelfs op de moeilijkste plekken nog te handhaven. Hem inperken is niet eenvoudig; elk stukje worteluitloper dat in de grond achterblijft, loopt weer uit! Plant hem niet vlak naast een pad. Het blad breekt bij aanraken makkelijk af en het oranje melksap dat dan tevoorschijn komt, krijg je moeilijk uit je kleding.

• Hoogte: 200 cm
• Standplaats: zon-schaduw
• Bloeitijd: juli-september

5 Lysimachia ciliata ’Firecracker’

Door zijn bruine bladeren vormt deze vaste woekerplant een mooi contrast met de meeste andere borderplanten. Met zijn weelderige groeivorm en kleine bloemen oogt hij heel natuurlijk, maar behalve in een natuurlijk ogende tuin kan deze ’Firecracker’ ook heel goed in een bloemenborder, al of niet op kleur. Hij is verwant aan puntwederik en maakt eveneens flinke worteluitlopers.

• Hoogte: 100 cm
• Standplaats: zon-halfschaduw
• Bloeitijd: juli-september

6 Convallaria majalis (lelietje-van-dalen)

Een klein bosje lelietjes-van-dalen vormt al een heerlijk ruikertje, want de bloempjes verspreiden een intens zoete geur! Deze bosplant verspreidt zich snel via worteluitlopers en is het meest geschikt voor onder bomen of bladverliezende heesters waar hij zijn gang mag gaan. Doet het ook goed aan de voet van hagen waar niet veel anders wil groeien. Groeit het beste op humeuze grond, maar houdt het op droge grond ook vol.

• Hoogte: 25 cm
• Standplaats: zon-schaduw
• Bloeitijd: mei-juni

7 Epilobium angustifolium ’Stahl Rose’ (wilgenroosje)

Na kaalkap van bospercelen zie je vaak massaal wilgenroosjes verschijnen maar ook elders op omgewoelde stukken grond. ’Stahl Rose’ met zijn lieve, zachtroze bloemen is een cultivar van deze pioniersplant. Hij woekert minder dan zijn wilde soortgenoot maar breidt zich toch makkelijk uit. Maar wat een beauty is het! Een heerlijke borderplant die je wel enigszins in de gaten moet houden.

• Hoogte: 150 cm
• Standplaats: zon-halfschaduw
• Bloeitijd: juni-juli

8 Saponaria officinalis (zeepkruid)

Van de (giftige!) wortels van deze inheemse woekerplant werd vroeger bleekmiddel voor wasgoed gemaakt, vandaar de naam zeepkruid. Hij komt van nature vooral op zandgrond voor. Zeepkruid oogt wat rommelig maar bloeit maandenlang uitbundig. De witte tot lichtroze bloemen geuren zoet en vormen een goede nectarplant voor bijen en hommels. De bloemen zijn eetbaar en bruikbaar in onder meer salades.

• Hoogte: 40-70 cm
• Standplaats: zon
• Bloeitijd: mei-september

9 Houttuynia cordata (moerasanemoon)

Aan zijn volksnaam kun je al zien dat deze woekerplant van vochtige grond houdt, dat kan in de border zijn, langs de rand van de vijver of zelfs in een moerasgedeelte. Na aanplant van deze woekerende bodembedekker zal onkruid al snel geen kans meer krijgen. De witte bloemen steken fraai af tegen het decoratieve, groene blad. Houd je liever van bont, kies dan voor ’Chameleon’ of ’Fantasy’, of een andere bontbladige cultivar. De bladeren en ook de wortels van moerasanemoon verspreiden bij kneuzen trouwens een nare, penetrante geur.

• Hoogte: 40 cm
• Standplaats: zon-halfschaduw
• Bloeitijd: juli-september

10 Woekerplant Mentha spicata (groene munt)

Wat is er op een zomerse dag lekkerder dan een heerlijk kopje muntthee? Het werkt bovendien zeer dorstlessend. Munt is ook lekker in allerlei gerechten dus het is een dankbare plant voor in de kruidentuin. Net als andere muntsoorten is groene munt een woekerplant bij uitstek.

Plant hem dan ook nooit zomaar in de vollegrond; zet hem in een mooie pot op het terras of plant hem in een kunststof kweekpot die je tot de rand ingraaft in de aarde. Dit voorkomt dat de krachtige worteluitlopers de hele border doorgaan en je eindeloos bezig bent om deze te verwijderen. Want elk stukje wortel dat in de grond achterblijft, loopt opnieuw uit en wordt een nieuwe muntplant. Wil je de munt die je vaak in de horeca krijgt, kies dan voor de Marokkaanse munt (Mentha spicata ’Moroccan’).

• Hoogte: 50 cm
• Standplaats: zon-halfschaduw
• Bloeitijd: juni-augustus

 

Foto’s: iVerde, Shutterstock