Kinderen hebben op hun buitenspeelplek behoefte aan verschillende soorten activiteiten. Allereerst willen ze graag kunnen bewegen: rennen, glijden, schommelen, rollen, hinkelen, ballen, etc.. Natuurlijk spelen in de tuin lukt in de meeste achtertuinen wel, bijvoorbeeld op een grasveld, glijbaan of schommel. Daarnaast zijn kinderen graag creatief bezig met natuurlijke materialen. Het meest eenvoudige voorbeeld hiervan is de zandbak.

Mogelijkheden om even rustig te zitten moeten er ook zijn. Dat kan zowel een plekje zijn om gezellig met anderen te kunnen zitten, als een plekje om je terug te kunnen trekken en even alleen te zijn. Tenslotte vinden kinderen het als ze buiten zijn fijn om mogelijkheden te hebben om de natuur te beleven. Op dit laatste gaat dit artikel nader in.

Natuurlijk spelen in de tuin

Steeds meer achtertuinen bevatten relatief weinig groen. Dat heeft in sommige gevallen te maken met de beperkte omvang ervan, waardoor met één terras de tuin al vol met steen ligt. Maar het heeft ook te maken met onze ideeën over wat handig is als kinderen spelen. Van spelen op steen worden ze minder vies dan van spelen op gras, om maar te zwijgen van de resultaten van spelen in een beplanting met aarde. Het idee dat je kind vies mag worden bij het spelen, is voor sommige mensen even wennen. Maar oh wat een pret voor een kind als het onbekommerd door het groen mag banjeren.

Een ander probleem is dat de meeste beplantingen in tuinen uitsluitend voor de sier zijn. Kinderen worden niet geacht erin te spelen en de beplanting is daar vaak ook te kwetsbaar voor. Zeker als je een grote tuin hebt, is het echter vrij eenvoudig om achterin een stuk te maken met bosjes, ruig gras en stevige planten waar kinderen onbeperkt in mogen rotzooien. Maar ook een klein stukje tuin kan al voldoen. Natuurlijk wel met inachtneming van wat regels over het opzettelijk vernielen van planten. Planten zijn levende wezens en als je het ze te moeilijk maakt, verdwijnen ze gewoon en is er van de speelplek al snel weinig meer over dan kale grond.

Zo’n groene speelhoek vraagt dus om robuuste planten. Eenvoudige bodembedekkers als klimop en grote maagdenpalm zijn bijna niet stuk te krijgen, maar moeten wel goed begrensd worden zodat ze niet meer kwetsbare tuindelen gaan overwoekeren. Voor leuke bloemen kun je denken aan soorten die zichzelf uitzaaien, aangepast aan de groeiplaats. Voorbeelden zijn vingerhoedskruid lichte schaduw tot zon, gele toorts zon, tuinjudaspenning zon tot schaduw, damastbloem zon en rode valeriaan zon. Natuurlijk zijn er nog veel meer heftige zaaiers te bedenken waarvan het niet erg is als er eens een paar vertrapt worden. Of geplukt voor de ‘heksensoep’.

Dieren in de tuin leren kennen

Tijdens het spelen in de tuin is het ook erg leuk om dieren te leren kennen. Je hoeft natuurlijk niet echt aan natuuronderwijs in je tuin te gaan doen. Maar door wat hulpmiddelen beschikbaar te stellen kun je kinderen wel uitnodigen om het dierenleven in de tuin wat beter te bekijken.

Een wit afwasteiltje is een heel goed hulpmiddel om diertjes uit de vijver in te bekijken. Gewoon wat water uit de vijver scheppen en zien wat erin zit. Een loeppotje om insecten en andere kleine beestjes te bekijken vinden de meeste kinderen ook geweldig. In de winter biedt een voederplek voor vogels de gelegenheid om verschillende vogelsoorten te zien en te leren herkennen wat was nu ook alweer het verschil tussen een pimpelmeesje en een koolmeesje?. Grotere kinderen vinden het misschien leuk om in de zomer de vlinders die de tuin bezoeken op te schrijven en met de computer door te geven aan de Vlinderstichting. Zo voel je je al een echte onderzoeker!

Planten ontdekken

De planten op de speelplek zijn niet alleen leuk als groen decor om tussen te spelen in de tuin. Kinderen kunnen er ook van alles aan ontdekken met hun zintuigen. Je kunt bloemen en blaadjes ruiken, stekels en haartjes voelen, bessen proeven die waarvan je verteld is dat je ze kunt eten natuurlijk en kijken naar hoe de bloemen bezocht worden door insecten. Als ouder kun je dit soort plantaardige avonturen stimuleren door het aanleggen van een kruidenhoekje of kruidenspiraal, het planten van bessenstruiken of andere eetbare planten, en het maken van een vlinderhoek of –heuvel met aantrekkelijke nectarplanten. Als zulke elementen in je tuin aanwezig zijn, hoef je je kinderen alleen nog maar uit te nodigen er aandacht aan te besteden. ‘Kijk eens hoe mooi……’ of ‘Moet je eens voelen hoe ……’. In mijn serie artikelen over zintuigen vind je allerlei voorbeelden van plantensoorten die je kunt gebruiken.

Zelfs als je alleen maar ruimte hebt voor wat potten op je terras kun je nog wel aantrekkelijks bedenken. Misschien kan er naast de potten met kruiden en vlinderplanten dan ook nog ergens een ton of schaal met water staan als mini-vijver? Of misschien kan die ene struik die er is zo gesnoeid worden dat je er leuk onder kunt om toch in het groen te zitten? En misschien hebben je kinderen ook nog wel een idee. Met een beetje fantasie valt er van iedere plek wel iets te maken.

Redactie Esther de Winter

Lees ook:
– Zelf je tuinontwerpen?
– Meer over beplanting
– Meer over buitenleven