Het winterkoninkje is een 8 cm klein en levendig vogeltje met een luide zang. Lees alles over het nest, broedgedrag, voedsel en de verspreiding van de lawaaimaker. 

Over het winterkoninkje

Wie kent hem niet, het winterkoninkje:

  • Een klein, eenvoudig vogeltje dat vooral bekend is door zijn uitermate luide gezang, een echt “kwettergezang”. Hij is rood-bruin van kleur en heeft een opgewipt stomp staartje.
  • De flanken van het winterkoninkje zijn wit gestreept.
  • Van alle zangvogels is deze vogel toch wel de grootste lawaaimaker. ​Waarschuwen doet hij bijzonder veel en erg luid. Dit laat hij in alle openheid horen. Het broeden echter vindt op verborgen plekjes in de half-schaduw plaats, in heggen of b.v. achter een gordijn van klimop.
  • Het mannetje bouwt gewoonlijk meerdere nesten. Dan beslist het vrouwtje, de “winterkoningin”, welk nest haar het beste lijkt, om er vervolgens vijf tot acht buitengewoon kleine eitjes in te leggen.
  • Vanwege deze broedbiologie is het beslist aan te raden meerdere broedhulpmiddelen op te hangen.

Verspreiding van de winterkoning

Bijna wereldwijd is het winterkoninkje verspreid en thuis. Dit geldt voor Europa en b.v. voor Noord-Amerika, Azië of Noord-Afrika. Het is een zogenoemde standvogel, die bij ons zodoende de winter doorbrengt. En sommigen van hen trekken verder door.

Woonplaats

De winterkoninkjes prefereren een bosrijk gebied, tuinen, landbouwgebied, droge en natte heide en rotsachtige streken.

Voedsel van winterkoninkjes

Het hoofdvoedsel van de winterkoning bestaat uit insecten(larven), spinnen, motten, vliegen en ook slakken, die in de winter moeilijk bereikbaar zijn. Waarschijnlijk zullen zij bij schaarste daarvan slechts uit nood overgaan op het nuttigen van zaden en bessen en die gebruiken als bijvoedsel. Door zijn spitse snavel komt de vogel gericht in spleten en voegen. Daardoor is het winterkoninkje een grote hulp bij de biologische “ongediertenbestrijding”.
Lees ook – Ziekten en plagen in de tuin

Broedgedrag van winterkoningen

Het mannetje bouwt een aantal bolvormige nesten van bladeren, droog gras en mos, met een ingang opzij bovenaan, in heggen, klimop boomstronken, schuurtjes of zelfs in oude nesten van andere vogels. . Het wijfje kiest er één uit en voert dit van binnen met veertjes. Gewoonlijk bestaat het legsel uit 5 à 8 witte eieren. Het wijfje broedt de eieren in 2 weken uit. Het mannetje helpt het wijfje met het voeren der jongen. Vaak komt het voor dat een mannetje meerdere vrouwtjes heeft welke tegelijkertijd zitten te broeden.

Lees meer  Zo maak je je tuin trekvogel-proof

Dit fenomeen is echter afhankelijk van het aanbod aan insecten welke zich in het territorium van het mannetje bevinden.

Het winterkoninkje is het tweedekleinste vogeltje van Nederland. Als hij begint te fluiten, draait het hele lichaampje mee; van links, naar rechts op te zien of er een wijfje opduikt, die hij kan verleiden. Het geratel, dat de vogel kan verspreiden is een vorm van contact zoeken of leggen. De winterkoning is een geboren verleider.

 

Lees ook – Mezennest in de tuin

 

Nest van de winterkoning

Het mannetje bouwt bolvormige nesten van dorre bladeren, mos, varens en grassen. De opening ligt opzij bovenaan. Het liefst bouwt hij een nestje op een donkere plek, tussen planten, oude takken op de grond, in boomstronken of ergens laag tegen de grond tussen wat rommel in de tuin. Is uw tuin netjes, zonder enige rommel? Dan zal het winterkoninkje zeker niet uw tuin bezoeken. De nestjes van de winterkoning zijn niet volledig af, maar hij bouwt er verschillende binnen zijn territorium en er zijn zelfs geluiden dat deze vogel tientallen nesten bouwt.

Als een vrouwtje op de prachtige zang afkomt, neemt hij haar mee en laat hij haar verschillende nestjes zien, zodat ze haar keuze kan maken. Heeft ze een nestje gekozen, dan begint de afwerking van het nestje. En het ritueel begint weer van voor af aan.

Zelf kun je natuurlijk ook een mooi nestkastje voor de kleine vogel ophangen. Wanneer de zomer op zijn eind is, de warmste dagen voorbij zijn en de koudere dagen aantreden laat de winterkoning zich niet verjagen. Zeker niet met een mooie nestkast als winterslaapplaats. Met zo’n nestkast verblijven de winterkoninkjes ’s winters misschien ook wel in jouw tuin…
Lees ook – Trek vogels naar je tuin