Herfst is een supertijd voor tuin en natuur. Vruchten rijpen, bladeren kleuren, Moeder Aarde laat haar volle rijkdom zien. Het afscheid van de zomer is een machtige tijd. Speur de geuren als u nog laat bij de
terrashaard buiten zit. Voel de kracht van de herfst en geniet.
Een echte najaarsbeurt
Vroeger was het de gewoonte in het najaar de hele tuin op te schonen en ‘winterklaar’ te maken. Er werd gesnoeid, geknipt en geschoffeld en gespit tot de planten er keurig en strak bij stonden, geen uitgebloeide stengel meer te bekennen was en de grond rond de planten kaal. Dat was een gewoonte die van de kwekers afkwam. Daarbij ging het helemaal niet om de sierwaarde van een tuin, maar om het verwijderen van alles wat de planten maar zou kunnen aantasten. Dus geen afgestorven materiaal waarin beestjes zouden kunnen overwinteren, geen bladeren op de bodem en de mest er alvast in gespit.
We hebben nu een heel wat natuurlijker benadering en rijp op uitgebloeide stengels is prachtig. Die paar beestjes doen zoveel kwaad niet, dat is allang gebleken, en afgestorven vaste plantenblad biedt perfecte winterbescherming aan de wortels eronder. Haal dat alleen weg waar die afstervende massa andere
wintergroene planten dreigt te verstikken. Maar breng dan wel een laag compost of potgrond rond de kaal gemaakte planten aan als vervanging van het natuurlijke winterdek. Dat is trouwens goed voor
alle plekken met kale grond. U verbetert er de humuslaag mee. Moet er grond worden gespit, doe dat op zware grond dan nu eventueel ook al mest inbrengen, maar wacht daar op zandgrond mee tot het
voorjaar. Haal afgevallen blad weg waar dat kwaad kan. Dus van terras en paden daar kan het anders spekglad worden en van het gazon gras kan eronder verstikken.
Zorg ook dat er geen blad de vijver inwaait desnoods tijdelijk een net erover. Anders gaat dat op de bodem liggen rotten. Zet vast een ijsvrijhouder in de vijver om dichtvriezen te voorkomen. Haal in ondiepe vijvers de pomp uit het water, maak hem schoon en berg hem vorstvrij op. Knip afgestorven stengels van oeverplanten af. Die gaan in het water ook rotten. De vissen niet meer voeren als het water kouder wordt dan 12 °C.
Tuinwerk in het najaar
Struiken die laat in het jaar gebloeid hebben na 21 juni kunt u nu snoeien. Behalve als ze nog mooie bessen dragen natuurlijk. Wacht dan rustig tot volgend voorjaar. Snoei nu ook geen heesters die vroeg in het jaar bloeien. Daar zitten de bloeiknoppen voor
volgend voorjaar al in. Zou u zulke soorten nu snoeien, dan snoeit u dus ook de bloei weg en dat zou jammer zijn.
In september kunt u heel goed wintergroene heesters en hagen planten. Met name planten die met kluit in een gaaslap worden geleverd. Hun wortels hebben dan voldoende tijd om nog voor de winter te herstellen en uit te groeien. Dat is nodig omdat de verdamping via hun bladeren ook ’s winters doorgaat. De wortels moeten dus zo snel mogelijk water uit de bodem kunnen opzuigen.
Door planten en verplanten hebben ze altijd te lijden en werken wortels dus tijdelijk minder goed. Bladverliezende bomen en struiken die met kale wortels worden geleverd ook rozen! pas vanaf oktober planten als ze hun blad hebben laten vallen. Bomen en struiken die in pot of container grote pot zijn gekweekt kunt u altijd planten. De wortelkluiten uit de potten hebben daar minimaal van te lijden. Maak de buitenste wortels wat los, plant ze in en ze groeien meteen door. Wel goed water geven en dat de eerste tijd blijven doen. Plant nooit tijdens vriezend weer.
Bent u niet zeker van uw zaak als het om verplanten, snoeien of ander tuinwerk gaat, laat dat dan snel en vakkundig door een hovenier doen. Die doet het graag en goed voor u. Ook aanleg en renovatie van paden en terrassen en het bouwen van alle soorten constructies in de tuin is echt hovenierswerk. Daar is het nu een perfecte periode voor.
TIP
Uw gazon moet gezond de winter in. Blijf maaien zolang het gras nog groeit boven 6 °C. Maai niet te kort 3 à 4 cm is prima en geef geen mest meer die stikstof bevat. Anders wordt de groei aangejaagd en kunnen de sappige grasblaadjes straks gemakkelijk bevriezen. Er is wel speciale herfstmest voor het gazon zonder stikstof met extra kalium die de wortelgroei stimuleert. Dat is uitstekend.
Bestrating
Afhankelijk van het type tuinierster dat u bent, kiest u natuurlijk een bestrating die het meest bij u past. De keuze is eindeloos en vaak verrassend. Er zijn baksteentegels en betonnen steentjes die er ongelooflijk echt als oude gebakken klinkers uitzien.
Natuursteen is er in alle kleuren, sferen en maten die u maar wilt. Beton lijkt soms glad en glimmend als marmer met prachtige motieven, maar is soms alleen maar aan de platte onderkant te onderscheiden van natuursteen. Hout kan ook en staat warm als vloer. Metaal rukt op. En dan is er ook nog halfverharding: grind, split, schelpen, stol enz. Wat u ook kiest, let ook op het gebruiks- en onderhoudsgemak. U moet er tenslotte vooral van genieten, tuinwerk heeft u al genoeg.
Schutting of haag, of allebei?
De natuurlijke omheining is uiteraard een haag. Maar hagen worden soms vrij breed en dat is niet altijd en overal even handig. Dan wordt een schutting het alternatief. Een schutting kunt u trouwens ook weer
door klimplanten laten begroeien. Een schutting kan van latten, ronde palen, vlechtwerk, wilgentenen eventueel met leem of combinaties van hout en metaal worden gemaakt. Heel mooi in een tuin zijn combinaties van een schutting waar het moet en een haag waar het kan. Kies uit groenblijvend of bladverliezend, bloeiend of ondoordringbaar, hoog voor privacy of laag voor uitzicht. Het kan allemaal.
U kunt zelfs kant-en-klaar voorgekweekte haagelementen laten plaatsen: in één keer klaar én op hoogte.
Herfstgereedschap
Echte herfstgereedschappen zijn de hakselaar om gesnoeide takken te versnipperen en de bladzuiger-blazer om het afgevallen blad weg te blazen. Deponeer het blad als mulchlaag onder heesters of vang
het op en maak er bladaarde van. Gewoon in plastic afvalzakken proppen, de zakken dichtbinden, ergens wegzetten en na een jaar heeft u de mooiste bladaarde die u zich maar wensen kunt. Naast de bladzuiger is er natuurlijk ook de oude vertrouwde bladhark. Voor het verplanten heeft u een spade nodig. Koop een goeie, met een steellengte die bij u past. Dat werkt veel makkelijker. Ook een snoeischaar zult u nodig hebben, eventueel een zwaardere takkenschaar en een stokschaar/zaag waarmee u hogere takken kunt
bereiken. Mulch met compost of potgrond voor bodembedekking en verrijking van de grond. Spreid het uit met een greep of riek.
Het gevoel van vroeger
Er ontwikkelt zich iets bijzonders in tuinenland. Mét een toenemende belangstelling voor high-tech innovaties en futuristische tuinelementen ontstaat ook meer gevoel voor grote tuinbeelden en enorme vazen die een klassieke uitstraling hebben. De Griekse en Romeinse tijden herleven qua sfeer. Een nieuwe Renaissance in de tuin? Gekoppeld aan historisch verlangen en klassieke schoonheid. Het gevoel sluit aan bij recente successen als de ‘Da Vinci Code’. U zult het steeds meer zien en ervaren. De trend wordt al gezet.
Ruim uw potten en bakken niet op! Gebruik ze opnieuw!
De zomerbloeiers zijn uitgebloeid, maar gebruik de bakken opnieuw voor herfst- en winterkleur op uw terras of balkon. Maak ze leeg, bekleed ze van binnen met noppenfolie voor isolatie tegen de komende kou wel de drainagegaten vrijhouden! en vul ze met verse potgrond. Plant daar leuke kleine conifeertjes in, winterheide, vrolijke Skimmia, Pernettia vol bessen: er is ontzettend veel moois dat de komende tijd kleur kan geven. Kijk maar in het tuincentrum.
Wuivende pluimen
U moet eens opletten hoe mooi veel siergrassen nu zijn. Soorten als Miscanthus, Molinia, Pennisetum en heel veel andere laten hun bloeiaren wuiven in de wind en hun kleuren zijn prachtig. Siergrassen zijn sterk in opmars omdat ze fantastisch combineren met andere planten en een natuurlijker uitstraling vindt u nergens.
Plant nu winterbloeiers
De winterperiode saai? Helemaal niet! Er kan van alles bloeien in de tuin. Wanneer u nu de volgende heestersoorten plant heeft u er straks meteen al plezier van. Een paar ideeën: Gele kornoelje Cornus mas – in het heel vroege voorjaar massa’s gele bloemen. Winterbloeier Chimonanthes praecox ‘Grandiflorus’ – geurende, oranjegele bloemen. Toverhazelaar Hamamelis – spinachtige oranje, rode, gele bloemen. Winterheide Erica carnea – maandenlang roze, rode, paarse, witte bloei. Peperboompje Daphne – een
rijkdom aan roze bloemen. Sneeuwbal Viburnum × bodnantense ‘Dawn’ – geurende roze bloemen. Sarcococca hookeriana var. digyna – geurende witte bloempjes. Nog een sneeuwbal Viburnum tinus
‘Eve Price’ – schermen geurende witte bloemen. In het tuincentrum zijn er nog veel meer!
Lees ook:
