Een onaantrekkelijke en inspiratieloze wintertuin? Dat is nergens voor nodig! Geen tuinplant die in de wintermaanden zo lang en zo mooi bloeit als de kerstroos. Deze beauty met wintergroen blad en stralend witte bloemen is een echte aanwinst voor de tuin.

Algemeen

Helleborus, ook wel kerstroos of nieskruid genoemd, is een zeer geliefde vaste plant in de tuin. Dit komt mede doordat de sterke planten in de winter al bloeien met prachtige bloemen. De tientallen soorten helleborus die in Zuid- en Midden-Europa tot in West-Azië voorkomen, behoren tot de boterbloemenfamilie. De meest bekende variant hiervan is de kerstroos, ofwel helleborus niger.

Standplaats

November is een goede maand om deze tuinplant een plekje in de tuin te geven. De kerstroos, helleborus niger, kan overal in de tuin worden geplant. Zowel in de halfschaduw als op een zonnig plekje. Vanaf november tot in maart zijn de prachtige bloemen te zien. Zelfs sneeuw of vorst doen de kerstroos niets. Als de tuinplant het naar z’n zin heeft, komt hij elk jaar opnieuw tot bloei.

Verzorging

In pot gekochte planten die je eerst een tijdje in de woonkamer zet kunnen daarna in de tuin worden geplant.

De planten houden van een beschut, half beschaduwd plekje en kunnen hier jarenlang kunnen blijven staan. Alle helleborussen houden van humusrijke grond die wat kalk bevat. Qua verzorging alleen jaarlijks voorzien van extra voeding en verder met rust laten. Ze zullen dan steeds rijker gaan bloeien.

Als in het voorjaar het oude blad niet mooi meer is, kun je dit weghalen. Zo komen de bloemen beter uit. Het is een typisch voorjaarsklusje.

Helleborus Orientalis Groep

Laat je ook eens verleiden door de andere soorten, bijvoorbeeld de helleborus orientalis. Het overgrote deel van de, via selectie en kruisingswerk verkregen rassen, wordt samengebracht in de helleborus Orientalis Groep. Dit is een grote plantengroep van enorm wisselende herkomst. Deze tuinplant is wintergroen maar heeft verschillende bloemkleuren variërend van wit tot donkerpaars en soms zijn ze zelfs gespikkeld. De bloeitijd van helleborus orientalis is van januari tot ver in april.

Alle planten in de helleborus Orientalis Groep hebben wintergroen blad. Een van de weinige, meestal wel op naam aangeboden rassen, is helleborus ‘Early Purple’. Dit is een paars bloeiende plant waarbij de bloemen al in november kunnen verschijnen. Alle andere zijn later, maar de kwekers zien kans vooral de witte kerstroos, maar ook anders gekleurde, in de kerstperiode rijk bloeiend aan te bieden.

Insecten lokkers

Er zijn rassen met enkele en met gevulde bloemen. Die bloemen hebben iets bijzonders: het zijn niet de kroonbladen, maar de kelkbladen die de kleur dragen. Ze zijn tot ver in juni heel decoratief. De kroonbladen lijken te ontbreken, maar zijn in werkelijkheid veranderd in kleine nectar-gevende orgaantjes die met hun zoete vocht insecten lokken voor de bestuiving van de knikkende bloemen.

Veel verschillende bloemkleuren

Hoewel er een tweehonderdtal benaamde rassen bekend is, worden ze vooral op kleur verkocht. Het meest voorkomend zijn de bloemkleuren:

• wit met donkerder spikkels
• wit
• crèmegeel
• boterbloemgeel
• lichtgroen
• licht- en donkerroze
• roze gespikkeld
• lila
• paars
• roodpaars
• diep rood
• heel diep paars
• bijna zwart

De bloemen van een witte helleborus verkleuren vaak naar roze en groen. Een voorbeeld hiervan is de wit bloeiende kerstroos, de helleborus niger.
Alle vroegbloeiende soorten helleborus combineren overigens uitstekend met leverbloempjes (Hepatica), schuimbloemen (Tiarella), longkruid (Pulmonaria) en vroege bolgewasjes.

Ziekten en plagen

Helleborussen zijn gevoelig voor bladvlekkenziekte. Dit is vooral in het najaar, tegen de tijd dat de bloeistengels van de plant verschijnen. Bladvlekkenziekte kun je makkelijk herkennen aan de zwarte plekken op het blad. Je kunt de ziekte voorkomen en bestrijden door in het najaar het oude blad weg te knippen. Zo verklein je de kans dat het nieuwe blad de ziekte overneemt. Winstpuntje bij het wegknippen van het oude blad is ook dat de prachtige bloemen van de helleborus dan ook veel beter tot hun recht komen. Lees meer over ziekten en plagen bij de helleborus.

Geveltuin

Heb jij een geveltuintje? Daarvoor is de kerstroos is een ideale plant. Dat komt omdat de grond rondom een gevel of muur vaak veel kalk bevat en daar is de kerstroos dol op.

Leuk weetje

Heel interessant is de manier waarop deze planten hun bloemen tegen vorst beschermen. Als het flink gaat vriezen pompt de plant het vocht, dat ze tijdelijk in de bladeren en wortels opslaan, eruit.
Hierdoor hangen de bloemen dan even slap, maar ze bevriezen niet. Zodra het weer beter wordt, komt het vocht terug en staan de bloemen er snel weer stralend bij!