De tweekleurige bloemenschermen van de fluweelhortensia zijn prachtig om te zien en trekken veel bijen en hommels. Op de juiste standplaats is het bovendien een geweldige bladplant. Groenredacteur Annemarie vertelt over haar favoriet van deze maand.

Hydrangea aspera ’Macrophylla’, zoals de fluweelhortensia officieel heet, is veel minder bekend dan de gewone (boeren)hortensia, de pluimhortensia en de bekende ‘Annabelle’s. Is dat omdat hij minder lang bloeit of omdat hij meer ruimte inneemt?

Het hele seizoen plezier

De fluweelhortensia bloeit inderdaad niet de hele zomer en op den duur groeit hij uit tot een brede struik van zo’n 2 m hoog. Maar zijn donkergroene, fluweelachtige bladeren maken hem tot een prachtige bladplant waar je het hele seizoen plezier van hebt. ’Macrophylla’ betekent ‘grote bladeren’ en die heeft hij dan ook, want de langwerpige, enigszins bol staande bladeren worden zo’n 15-20 cm lang. In juli verschijnen aan het eind van eenjarige twijgen de grote, fraaie bloemschermen. Deze bestaan uit twee soorten bloemen; in het midden talloze kleine lila bloempjes met onregelmatig daaromheen de witte randbloemen.

Hommels en bijen

Tot ver in augustus zorgen deze tweekleurige bloemschermen voor extra kleur en leven in de tuin. Hommels en (honing)bijen worden gelokt door de steriele randbloemen die hen echter niks te bieden hebben. Vervolgens ruiken ze de nectar in de fertiele, lila bloempjes. Ze werken deze een voor een af om het suikerrijke goedje op te zuigen. Al doende verzamelen ze meteen het blauwe stuifmeel dat dan als kleurige klompjes aan hun poten blijft hangen, zag ik op een foto van een imker op internet. Fascinerend!

Wil je de bijen op de bloemschermen bezig zien, dan moet je er wel op tijd bij zijn. Zijn de witte randbloemen opgericht dan staat de fluweelhortensia in volle bloei. Buigen de witte randbloemen naar beneden dan is het feest afgelopen; voor de bijen een teken dat er geen nectar meer valt te halen. De fluweelhortensia is dan uitgebloeid, maar de bloemschermen die langzaam gaan indrogen zijn nog een tijdlang mooi.

Fluweelhortensia in de winter

In de winter, als de struik kaal is, vormen de kantachtige, ingedroogde bloemschermen een extraatje in de tuin. Vooral met een laagje rijp of sneeuw erop zijn het echte kunstwerkjes. Knip de bloemen na de bloei dan ook niet af. Ik verwijderde ze altijd pas begin april, als de fluweelhortensia al flink was uitgelopen; de afgestorven bloeitwijgen waaraan de ingedroogde bloemen zitten, zijn dan makkelijk te onderscheiden. Tegenwoordig laat ik ze gewoon zitten. Deze soms wel 60 cm lange, dode dunne twijgen – die eerst horizontaal lopen waarna ze omhoog buigen – vormen namelijk een ideale landingsplek voor koolmezen, roodborstjes en andere kleine vogels. Hier kijken ze of de kust veilig is, voordat ze naar de pot pindakaas of de vogelvoedersilo aan onze veranda vliegen. Leuk om dat vanuit de keuken gade te slaan!

Droogte

Tijdens het schrijven van dit stuk – in de derde week van mei – loop ik af en toe naar buiten, naar mijn fluweelhortensia. Om te kijken hoe ik deze het beste kan beschrijven. Door de droogte van de afgelopen maanden lijken de bladeren wat kleiner dan normaal. Maar ja, wat is tegenwoordig nog normaal? De bloemknoppen zijn al zichtbaar, hoewel de plant pas over een week of zes-zeven in bloei komt. De knoppen zullen zich nog flink moeten ontwikkelen en de eenjarige twijgen waaraan ze zitten, zullen zich nog veel verder uitstrekken.

Wadi

Voor deze groei hebben fluweelhortensia’s wel voldoende water nodig. En net zoals bij de gewone (boeren)hortensia en bij de ’Annabelle’s’ verdampen de bladeren veel water, bij droogte hangen ze al snel slap. Een goede standplaats helpt uiteraard wel. Een fluweelhortensia gedijt het beste in de lichte schaduw, op voedzame, humeuze grond. Om bladschade te voorkomen is bovendien een beschutte plek het beste.

De fluweelhortensia in onze tuin staat in een regenluwe hoek en daarom hebben we er een paar jaar geleden een wadi naast gemaakt. Het regenwater van het dak van de veranda stroomt nu niet meer weg via het riool – sowieso een goede zaak – maar in een kuil (met glooiende wanden) van waaruit het al snel wegzakt in de ondergrond.

Zitten we tijdens een zomerse regenbui op onze veranda dan genieten we van het water dat uit de afgekoppelde regenpijp in de wadi gulpt. Nog nooit is de wadi overstroomt, zelfs niet als het regent dat het giet; in onze zandgrond zakt het water snel weg. Er is maar één probleem: in het voorjaar en de zomer mag het veel meer regenen. Voor een klimaatbestendige tuin op zandgrond is een fluweelhortensia helaas niet geschikt…