Behalve schadelijke insecten die de tuin belagen, zijn er ook insecten die onmisbaar zijn voor een tuin vol bloemen en vruchten. Bijen bijvoorbeeld! Het belang van bijen in het voortbestaan van bloemen, planten en allerlei andere gewassen is groot. Vele planten, bloemen en fruitsoorten zouden zonder bijen tot uitsterven gedoemd zijn. Gelukkig is het belang wederzijds. Bloemen hebben bijen nodig voor de bestuiving om zaden en vruchten te vormen. En dezelfde planten voorzien in het ‘dagelijks brood’ van de bijenvolken met nectar en stuifmeel. Ze kunnen niet zonder elkaar. Een liefde voor het leven.

Nectar en stuifmeel

Bijen hebben ruime keus voor het verzamelen van nectar en stuifmeel. Bloemen die dit produceren, geuren en kleuren dat het een lieve lust is om de bijen te lokken – de concurrentie is groot! Als door verslechterde leefomstandigheden (zoals milieuvervuiling) de bloem minder voedsel levert, kan dat vervelende gevolgen hebben. De plant is dan niet meer interessant voor de bij, wordt niet bestoven en zal, als de omstandigheden niet verbeteren, op die plek niet kunnen overleven.

Bestuivers

Zonder de bijen zou de wereld er kleurloos uitzien: er zouden maar heel weinig bloemen zijn. Voor de bestuiving van bloemen en planten komen insecten toch op de allereerste plaats. Bij insecten maakt men onderscheid tussen kevers, vliesvleugelen, tweevleugeligen en vlinders. Honingbijen, hommels en wespen behoren tot de familie van vliesvleugeligen en zij zijn voor bloemen verreweg de beste en belangrijkste bestuivers. Bloemen worden vaak ingedeeld naar hun bestuivers: vogelbloemen, vleermuisbloemen en insectenbloemen. En die laatste weer per groep insecten. Bij bijenbloemen ligt bijvoorbeeld de nectar nogal ondiep omdat de bijentong maar 6 mm lang is. Bij hommelbloemen ligt de nectar iets beter verborgen en is meer kracht nodig om de blaadjes opzij te duwen – de hommel is hier sterk genoeg voor.

Lokmiddelen

Insectenbloemen zijn dikwijls opvallende, kleurige en geurige bloemen die contrasteren met de omgeving. Soms zijn de exemplaren aan de rand van een groep bloemen nog opvallender en groter om te dienen als lokmiddel voor de bestuivers. Veel bloemen hebben een speciale tekening op de kroonbladeren, vaak in de vorm van strepen, stippen of vlekken. Dit wordt het honingmerk genoemd: het wijst de weg naar de nectar. Het geheel van kleur, geur en vorm van de bloem (en natuurlijk de suikerconcentratie van de nectar), wordt door de bijen onthouden zodat ze hun voedselleverancier kunnen terugvinden. Insecten in de tuin zijn dus van groot belang als je waarde hecht aan kleur en geur in je tuin.

Bijenplanten

Typische bijenlokkers zijn lavendel, zonnehoed, hemelsleutel, zonnebloem, lange ereprijs, kattenkruid, zilverkaars en herfstaster. Bijen zijn ook gek op kruiden zoals wilde tijm, bieslook, salie en wilde marjolein, in de supermarkt beter bekend als oregano. Verwen daarom niet alleen de bijtjes maar ook jezelf en zet je balkon- of andere bloembakken vol met deze heerlijk ruikende kruiden. De bijenlokkende planten kun je het beste uitkiezen op verschillende bloeiperiodes. Door de verschillende bloeiperiodes hebben de bijen namelijk altijd stuifmeel en nectar.

Behalve met heerlijke bloemen en kruiden kun je de bijen ook een handje helpen in het voorzien van een woning. Hier maken vooral wilde, solitaire bijen graag gebruik van, onder andere om de winter door te komen. In de tuincentra en op het internet zijn tegenwoordig vele leuke insecten- en bijenhotels te vinden.

DIY bijenhotel

Zelf kun je ook gemakkelijk een hotel maken. Boor in een stuk hout of boomstam verschillende gaten met een dikte van 5 tot 12 mm. Zorg ervoor dat de ‘verblijven’ zo’n 8 tot 20 cm diep zijn. Daarna kun je het beste het verblijf zo hoog mogelijk en op het zuiden ophangen.

Bijen vervelend?

In tegenstelling tot de wesp, zijn bijen vredelievende insecten die niet snel zullen steken. Ze zullen dit alleen doen wanneer je ze vastpakt of in het nauw drijft. Je zult niet gauw last hebben van de bijen in je tuin. Naast bijen zal je met veel van de genoemde planten ook vlinders aantrekken.

Lees ook: Vlinderlokkende planten