In de volksverhalen verkreeg het roodborstje zijn kleur en naam op de volgende wijze: Hij zag Jezus aan het kruis hangen en de doornenkroon die venijnig op zijn hoofd was gedrukt. Een der doorns stak vlak boven het oog van Jezus en het dappere vogeltje wrikte deze eruit. Daarbij kwam er een druppel bloed op zijn borst terecht en sprak Jezus:” Door deze bloeddruppel, zal iedereen weten dat jij mijn lijden hebt verzacht. Van dat ogenblik af kreeg het roodborstje zijn roodbruine borstje en werd door iedereen zo genoemd.
Nou ja, of het echt zo geweest is of slechts een volksverhaal, dat weet het roodborstje alleen, maar van hem zijn geen openbarende woorden te verwachten. Dat het roodborstje ten diepste helemaal niet zo’n lief klein vogeltje is, maar een driftig baasje dat zijn territorium heel fel tegen eventuele indringers verdedigt, is misschien minder bekend. Er zijn wel een eens roodborstjes in het wild gevangen, wat natuurlijk niet mag en geen navolging verdient en in een volière geplaatst met andere soorten. Dit draaide vaak op een waar bloedbad uit, waarbij menige kanarie of andere tropische vogel niet opgewassen bleek tegen de territoriumdrift en pure agressie van het roodborstje. Zelfs een rood lapje wat hem voorgehouden wordt, werkt als de bekende rode lap op de stier. Fel pikkende in het rode lapje zal hij zijn “opponent” te lijf gaan, ook al betreft het in dit geval slechts een lapje rode stof. Klein als hij is blijkt zijn territorium al snel 6000 tot 8000 vierkante meter groot. De exemplaren welke wij in de winter dikwijls in onze tuinen aantreffen komen uit de noordelijker gelegen gebieden. Onze noem het Nederlandse roodborstjes trekken in dezelfde periode naar Spanje toe om daar te overwinteren.
Zingen en broeden
Zingen doen de roodborstjes alle twee. Zowel de man als het vrouwtje popje kunnen zingen.Hun gezang heeft wel iets weg van de schrille tonen die een winterkoninkje voortbrengt. Elk roodborstje kent wel honderd verschillende melodieën, die hij ten gehore kan brengen. In het voorjaar verzamelen de oudervogels plukjes haar, bladeren, stukjes gras en bouwen er op een verborgen plekje een nestje van. Heel soms willen ze wel eens een door mensen opgehangen nestkastje gebruiken, mits het goed beschut en op een verborgen plekje hangt. Vaak broeden ze ook tussen het kreupelhout, tussen heggen en hagen of ergens in het struikgewas. Zodra het wijfje de eieren heeft gelegd en gaat broeden is het zo goed gecamoufleerd dat het nestje nauwelijks te vinden is. Haar bruine rugje gaat geheel op in de natuurlijke achtergrond. Het mannetje rest de taak om haar van voedsel te voorzien waar hij dan ook erg druk mee is. Verschillende keren per uur komt hij haar voederen met wormen, slakken, spinnen en andere insecten. Maar ook stukjes brood, aardappel, stukjes vlees vet, bessen en fruit staan op het menu. Als de jongen worden geboren bezitten zij nog niet de kenmerkende rode vlek. Deze komt pas later als de vogels volwassen worden.
Verhalen over het roodborstje
Over het roodborstje zijn tal van legenden en verhaaltjes geschreven.
Een ervan komt uit Friesland waar een boer zijn klompen zoals boeren altijd doen, netjes voor de deur uittrok en naar binnenging om te eten. Een roodborstje zag wel wat in dit warme beschutte plekje en kroop er in. Op een avond begon het te sneeuwen en de boer haalde zijn klompen naar binnen en ontdekte het roodborstje erin. Hij gaf hem wat te eten en de volgende morgen werd het roodborstje weer vrij gelaten door de staldeur te openen. Maar wie dacht dat het daarbij bleef, heeft het lelijk mis. Zes weken lang heeft het roodborstje zodra de boer zijn klompen uittrok en naar binnenging, zijn onderkomen gezocht in de klompen, waar het regelmatig iets te eten kreeg van de boer. Toen de lente aanbrak verdween het pas.Ieder kind kent natuurlijk het liedje:
Roodborstje tikt tegen het raam tik tik tik Laat mij erin, laat mij erin ’t is buiten koud en te guur naar mijn zin Laat mij erin, mij erin Meisje deed open en gaf uit haar schoot korreltjes suiker en kruimeltjes brood dat was het roodborstje wel naar de zin Hij vloog het bos toen weer in.Voor mij als natuurfotograaf is het iedere winter weer een van de allermooiste vogeltjes om op de foto te zetten. Mak als hij is kan je hem/haar gemakkelijk tot op vijf meter benaderen waar hij brutaal naar je blijft kijken en soms zelfs verontwaardigt als je niets te eten bij je hebt, zijn bevederde kontje naar je toedraait. Zeker in de sneeuw als zijn rode borstje prachtig afsteekt tegen al dat wit, is het puur genieten met de camera en een welwillend fotomodelletje.
Redacteur: Peter de Mooij
Lees ook:
– Klusjes in de tuin per maand
– Meer over kweken
– Alles over bodembewerking
– Vaste planten
