Bomen snoeien, wanneer is het nodig en hoe pak je het aan?

Bomen snoeien doe je na de bladval. De takstructuur is bij een kale boom goed zichtbaar, waardoor je beter ziet welke takken moeten worden weggehaald. Maar wanneer is snoei nodig en hoe pak je dat aan?

Waarom bomen snoeien?

Bomen snoeien is voor veel mensen een probleem. Ze weten niet welke bomen moeten worden gesnoeid, laat staan hóe. Vaak wordt geadviseerd om dan maar liever helemaal niet te snoeien. Maar snoei is een nuttig instrument om een boom, die u voor de sier hebt aangeplant, tijdens zijn ontwikkeling zo te vormen dat er een evenwichtige en gezonde kroon ontstaat. Eenmaal volwassen beperkt snoeien zich tot het weghalen van dode, zieke of beschadigde takken. Ook kan de kroon soms te zwaar worden, zodat uitdunnen noodzakelijk is.

Maar juist tijdens de ontwikkelingsfase is het belangrijk om een boom goed te begeleiden. Hoe doe je dat? Houd bij het snoeien van een boom altijd rekening met de natuurlijke groeiwijze. Bij al te rigoureuze snoei kan de karakteristieke vorm van de boom voorgoed verloren gaan.

Algemene snoeiregels

Houd tijdens bomen snoeien de volgende, algemene regels in acht:

Voor de opbouw van de kroon handhaaft u de best geplaatste takken, regelmatig verspreid naar alle kanten.
Knip nooit meer dan 20% van de totale bladmassa weg.
Snoei takken die u voor het model niet kunt gebruiken zo jong mogelijk weg. Zie het niet nog een jaartje aan. Zo maakt u zo klein mogelijke wonden.
Kruisende takken belemmeren elkaar in groei. Ze schuren en veroorzaken verwondingen. De takken worden op zo’n manier weggesnoeid, dat steeds één, geheel vrijstaande tak, overblijft.
Takken die teruggroeien – in de richting van de stam – moeten weggesnoeid worden.
Snoei takken vlak boven een naar buiten gericht oog. Bij soorten die tegenoverstaande knoppen hebben, breekt men een knop weg om gaffelvorming te voorkomen.

In de oktobermaand moeten ook de afgedragen takken uit de braam verwijderd worden. De scheuten die in de afgelopen zomer zijn gevormd, zijn de vruchtdragers voor het volgend jaar en kunnen nu op de definitieve plaats aangebonden worden.

Lees meer De vijver in oktober

Het vormsnoeien van bomen

Bij jonge bomen wordt het teveel aan takken en twijgen vroegtijdig weggenomen, zodat de overblijvende takken en twijgen alle energie kunnen gebruiken om zich normaal te kunnen ontwikkelen. Gedurende de eerste jaren blijft u deze vormsnoei toepassen, er steeds voor zorgend, dat de kroon zich regelmatig ontwikkelt. Daarbij moet erop gelet worden dat de harttak in goede verhouding is met de overige takken. Oude bomen worden eigenlijk alleen gesnoeid wanneer de kronen van de bomen te zwaar en te breed uitgegroeid zijn, waardoor kans op takbreuk ontstaat.

Bomen in de border

Mooie bomen

Om een mooie boom te krijgen, is het van belang dat de top zich goed ontwikkelt en recht omhoog groeit. Soms groeit er naast de top ook nog een concurrerende zijscheut omhoog. Er ontstaat dan een boom met twee toppen, met de kans dat een van beiden later afbreekt. Dat is gevaarlijk, en levert bovendien een verminkte boom op. Snoei concurrerende te steile zijscheuten daarom iets terug om de topscheut tot extra groei te stimuleren.

Is de topscheut beschadigd of gebroken? Leid dan juist wél een sterke zijscheut omhoog, die de beschadigde topscheut kan gaan vervangen. Kies hiervoor net onder de top een sterke scheut uit, liefst een die al wat schuin omhoog groeit, en leid die door middel van een bamboestok zo recht mogelijk omhoog. Bij een al wat hogere boom redt u het niet met een in de grond gestoken stok. Gebruik de bamboestok dan als ‘spalk’ om de nieuwe hoofdtop in het verlengde van de stam aan te binden. Als de topscheut zich eenmaal recht heeft ontwikkeld, haalt u de stok weg zodat de bast door het bindtouw niet afgekneld wordt. Op latere leeftijd zult u van deze ‘hersteloperatie’ waarschijnlijk nauwelijks meer iets zien.

Evenwichtige opgebouwde kroon

Een evenwichtig opgebouwde kroon is niet alleen mooi, maar geeft ook minder kans op problemen. Het gewicht aan takken is bij volwassen bomen namelijk enorm groot. De stam en kroon moeten daarom wel goed zijn ontwikkeld zodat ze, ook bij storm, sterk genoeg zijn om dit gewicht te dragen.

Lees meer Tuinklussen in het prille voorjaar

Hoe ziet een evenwichtig opgebouwde kroon er uit? De takken zijn gelijkmatig over de kroon verdeeld, ze vormen in feite een stevig gestel als basis voor de kroon. Om dat te bereiken moet u bij een jonge boom alle kruisende en verkeerd geplaatste takken afknippen. Kruisende takken kunnen op termijn tegen elkaar schuren, waardoor de bast beschadigd raakt en infecties gemakkelijker binnendringen. Verkeerd geplaatste takken groeien niet in de goede richting of staan bijvoorbeeld te dicht op elkaar. Maar houd bij het snoeien wel steeds de natuurlijke groeiwijze van de boom in de gaten! Een goed gevormde boom met een evenwichtige kroon is immers een sieraad voor uw tuin.